Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2024

Οδός Σίνα, αριθμός 31 ( I.F.A. )

 





///////////////////////////////////////////////////////////////

  Γράφει ο Τρύφωνας Παπαλεωνίδας

/////////////////////////////////////////////////////////////////


Πολλές φορές ανηφορίζοντας την οδό Σίνα είχα την αίσθηση ότι ανέβαινα στον Όλυμπο του πνεύματος έχοντας ραντεβού με τους Θεούς. Στη πορεία της ζωής μου κατάλαβα ότι οι πάσης φύσεως «Θεοί» καμιά φορά έχουν «εγκαταλείψει το κτήριο» ή πολύ απλά δεν είναι ευπρόσδεκτοι πλέον ενώ κάποιοι άλλοι που δεν έχουν τίποτα το θεικό πάνω τους, τούς αντικαθιστούν αυθαίρετα μιλώντας και ενεργώντας εξ ονόματός τους με οδυνηρές πολλές φορές συνέπειες.

Ανεβαίνοντας από την Ακαδημίας στη Σίνα και ανταμώνοντας με Σόλωνος και Διδότου, όσο πλησίαζα τον αριθμό 31 τόσο ένιωθα σαν να περνούσα κάποιου είδους «σύνορα» και εισερχόμουν σε μία άλλη «χώρα» ή καλύτερα σε μια άλλη διάσταση.

Για καλή μου τύχη, στο συγκεκριμένο μέρος ήταν συγκεντρωμένοι αρκετοί «Θεοί» οι οποίοι μάλιστα όντες ιδιαίτερα γενναιόδωροι κερνούσαν τους παρευρισκομένους με jus de connaissance , αυτόν τον μαγικό χυμό τους και μάλιστα σε μεγάλες δόσεις.

Θα έχω πάντοτε σαν φωτεινά παραδείγματα τους:

- Marcel Pagnol,  

- François Mauriac, 

- Honoré de Balzac,

-  Gustave Flaubert,

-  Stendhal ,

-  Jean Cocteau,

-  Albert Camus, 

- Alfred de Musset, 

- Émile Zola,

- Victor Hugo

και τόσους μα τόσους άλλους, πώς να χωρέσεις τόσο και τέτοιο πνευματικό όγκο σε πέντε λέξεις; Απλά δεν γίνεται.

Ωστόσο, αυτό που γίνεται είναι να ποτίζεις συνεχώς τις ρίζες. Τα γράμματα, ο πολιτισμός, η γνώση, όλα είναι καλλιέργεια, όλα είναι ρίζες. Του δέντρου της ελευθερίας. Με τα κλαδιά, τα φυλλώματα, τους καρπούς της έκφρασης, της ανεκτικότητας, της συνύπαρξης.


Οι ιδέες είναι ρίζες.Θα υπάρχει πάντοτε ένας Διαφωτισμός και μία Βαστίλλη να μας θυμίζουν ότι όσο και να προσπαθούν τα σκυλιά του ολέθρου και του Μεσαίωνα να χτυπήσουν τις ρίζες μας δεν θα καταφέρουν να αλλάξουν τον τρόπο ζωής μας, δεν θα καταφέρουν να μας υπαγορεύσουν τον τρόπο με τον οποίο θα ζούμε. Μπορεί τα σαρκία μας να είναι φθαρτά πλην όμως οι ιδέες δεν σκοτώνονται, είναι αλεξίσφαιρες, είναι άσβεστο και αιώνιο φως. 

Θα είμαι πάντα «Γάλλος».


                               /////////////////////////////////////////////


«Δεν θα κουραστούμε ποτέ να εγκωμιάζουμε τις αρετές του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και την επίδραση που άσκησε στον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Όμως η μαγεία που αποπνέουν τα ελληνικά κείμενα, έστω και μέσα από τις όσο το δυνατόν πιστότερες μεταφράσεις τους, αιχμαλωτίζει σε τέτοιο βαθμό τον αναγνώστη, που σπάνια γίνεται λόγος για το χρέος το οποίο οφείλει η ελληνική λογοτεχνία στην ίδια την ελληνική γλώσσα, έτσι όπως αυτή διαμορφώθηκε στην πορεία του χρόνου προσφέροντας στους ποιητές και στους πεζογράφους της ένα απαράμιλλο εργαλείο, που τόσο πολύ ζήλεψαν οι Ρωμαίοι».

Διαβάζοντας κανείς αυτές τις φράσεις θα ήταν σίγουρος πως πρόκειται για σκέψεις ενός φλογερού Έλληνα. Και όμως, αυτά τα έγραψε μια Γαλλίδα η οποία, βέβαια, είχε βαθιά μέσα στην ψυχή της την Ελλάδα .

Και συνεχίζει  «Με τις εξαίρετες ιδιότητες της ελληνικής γλώσσας θα ασχοληθεί τούτο το βιβλίο, όχι για να διδάξει τις μορφές ή τους κανόνες της, αλλά για να περιγράψει τις ομορφιές της. Σκοπός μας είναι να αναδείξουμε μέσα από μια σειρά παραδειγμάτων τις λεπταίσθητες εκφραστικές αποχρώσεις που παρήγαγε η ελληνική γλώσσα με τους τόσο ιδιαίτερους μηχανισμούς της, και να επιχειρήσουμε υπό αυτή τη σκοπιά να ερμηνεύσουμε τόσο την εκπληκτική επίδραση και διάδοση της γλώσσας αυτής σε έναν ευρύτατο γεωγραφικό τομέα, όσο και τον τρόπο με τον οποίο άφησε τη σφραγίδα της στις περισσότερες γλώσσες της Ευρώπης, με πρώτη τα λατινικά, στο πέρασμα των αιώνων».


Jacqueline de Romilly ( Petites leçons sur le grec ancien )



                              /////////////////////////////////////////////////////////////


https://www.ifg.gr/fr/

Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2024

Να ΄τανε

 





Να ΄τανε


             I


Δύση και Ανατολή

να γίνουνε μια μέρα

Ζωές των άλλων με κεντήματα

ζωή δικής μου υφαντό

Ως μούχρωμα ανήλιαγο

ως δανεικός αιθέρας

της Νύχτας

του Ερέβους φυλαχτό 

μα της χαράς πατέρας

Μια μέρα να ΄τανε να δω

της χαραυγής

τον πάνδροσο αέρα


                II


Μοίρα γλυκιά και πορφυρένια

εσύ κεντάς 

της σκέψης τα καμώματα

Εσύ ανάσταση σκορπάς

Κλωθώ και Λάχεσις μαζί

και με την Άτροπο μεθάς

Του δαίμονα τα χρώματα

σε ματωμένα χώματα

ανείπωτα ονόματα

λέξεις, κραυγές και οιμωγές

Παιδιά γεννήματα του χθες

με σφραγισμένα στόματα


             III


Δεν ήθελα να πω

κι ακόμα δεν ορίζω

Του κόσμου εγώ ο ξενιστής

μέσα από χαραμάδα αναβλύζω

Της στέρφας γης ο δικαστής

της δεκάτης τετάρτης ο γητευτής

Είναι ο Σεπτέμβρης μακριά

και τον Φλεβάρη όλο βρίζω


IV


Ασήμι και χρυσό

μαλάματα να δώσω

Για του βαρκάρη τη θωριά

μου φάνηκε πως είδα

Να μη πληρώσω απ΄την αρχή

απέναντι να με περάσει

Ζωές των άλλων

κύματα πολλά

και μια πατρίδα κούφια πέρα

Μια μέρα να ΄τανε να δω

Της χαραυγής

Τον πάνδροσο αέρα


Τετάρτη 2 Οκτωβρίου 2024

Για τον Ιωνά



Για τον Ιωνά...

.........................................................................................


Δεν ήταν η πρώτη φορά που τον έβλεπα. Σε ένα φιλικό σπίτι όπου είχαν τη καλοσύνη να μας κάνουν το τραπέζι. Φορούσε τη γραβάτα του, πράγμα σπάνιο για τον ίδιο, "ταλιμπάν" αριστερός βλέπετε. Φορούσε τη καπιταλιστική γραβάτα του κι έπινε το καπιταλιστικό ουίσκι του. Ο αριστερός. Αφύσικο θέαμα, αλλόκοτο. 

Η κουβέντα δεν άργησε να πάει στον πόλεμο της Μέσης Ανατολής. Άνθρωπος  του πολιτισμού, άρα πολιτισμένος όπως διατείνεται ο ίδιος. Σύντομα, ο πολιτισμός πήγε περίπατο. Αφηνίασε ο φίλος, φώναζε, μας έραινε με τα σταγονίδια που έβγαιναν από το στόμα του κατά τη διάρκεια της παραληρηματικής εκφοράς του λόγου του. Είπαμε, άνθρωπος του "πολιτισμού"...

- Οι αγωνιστές της Χαμάς...τα παλικάρια που τα σκοτώνουν οι δολοφόνοι του Ισραήλ...λευτεριά στη Παλαιστίνη...φώναζε, έβριζε. Κεραυνοί κι αστραπόβροντα, διαπρύσιος ο λόγος του. Λούφαξαν οι άλλοι, η γυναίκα μου με σκουντούσε διακριτικά με τον αγκώνα της μη κάνω το λάθος και παρασυρθώ κι ανοίξω κι εγώ το στόμα μου και γίνει εκεί μέσα ....του Λιβάνου.

Δεν άντεξα...το άνοιξα το στόμα μου. Κάποια πράγματα είναι πάνω από τις δυνάμεις μου.

 - Α ρε Γιάννη, του ΄πα, όσο πιο ψύχραιμα μπορούσα...που να καταλάβουμε εμείς οι ignoranti, οι αδαείς τη σοφία των λεγομένων σου. Όμως, μου φαίνεται ότι όλο αυτό το πάθος σου, όλη αυτή η πύρινη μαγκιά σου πάει χαμένη. Η γυναίκα μου είχε καλύψει με τα χέρια της το πρόσωπό της λες κι έβλεπε, ένιωθε τη τέλεια καταιγίδα να πλησιάζει. 

- Τι θέλεις να πεις; Μου αντέτεινε άγρια ο "πολιτισμένος".

- Θέλω να πω φιλαράκι ότι αυτά τα λόγια, με το ίδιο πάθος έπρεπε να πας και να τα πεις στη Ρικάρντα.

- Ποια Ρικάρντα; Με ρώτησε ενώ τα σταγονίδια συνέχισαν να πέφτουν στο χέρι μου.

- Η μητέρα της Σάνι. Ήταν 22 χρονών. Και μπορεί να μην έχεις παιδιά Γιάννη αλλά έχεις μια ανιψιά σαν τη Σάνι. Λάτρευε τη μουσική η Σάνι όπως η ανιψιά σου. 

- Δεν ξέρω αυτή τη Ρικάρντα που λες ούτε τη κόρη της.

- Το ξέρω "φίλε" μου, όπως είμαι σίγουρος ότι δεν ξέρεις ούτε τη Σοφία, τη μάνα του Θάνου του Αξαρλιάν, ούτε την Αγγελική που ήταν 4 μηνών έγκυος όταν κάηκε η Marfin  στην Αθήνα. Βλέπεις, αυτές οι γυναίκες δεν είχαν το προνόμιο να είναι αριστερές όπως η μάνα του Φύσσα ή του Γρηγορόπουλου και να γίνουν σύμβολα, πρότυπα. Κάποιων το αίμα δεν είναι κόκκινο. Είναι αόρατη μελάνη. Η Σάνι, για να επανέλθουμε στο θέμα μας, μην πάει και τζάμπα η μαγκιά σου, είχε πάει σε φεστιβάλ να ακούσει μουσική, να χορέψει, να τραγουδήσει για τη συναδέλφωση των λαών, για την ειρήνη.

Η φωτιά και το πάθος του πολιτισμένου κάφρου άρχισαν σιγά σιγά να μετριάζονται. Σαν ένας λύκος που ενώ ετοιμάζεται να επιτεθεί σε πρόβατα βλέπει ξαφνικά μια αρκούδα μπροστά του. 

- Δεν πρόλαβε η Σάνι...θα μείνει πάντα νέα...θα είναι για πάντα 22 ετών. Τη πυροβόλησαν οι "αγωνιστές" σου Γιάννη μου...τα " "παλικάρια" της Χαμάς. Και μετά έσυραν το άψυχο κορμάκι της στους δρόμους της Γάζας. Οι "αγωνιστές ". Στη μητέρα της, τη Ρικάρντα έπρεπε να είσαι τώρα μπροστά της Γιάννη μου και να ξεστομίζεις αυτά που τώρα ξεστομίζεις σ΄ εμάς. Βέβαια...δεν ξέρω αν θα προλάβαινες να γλιτώσεις από τα χέρια της. Και λέγοντας αυτά, στράφηκα στην Ελένη την οικοδέσποινα: - Βάλε στον φίλο μας, ένα δεύτερο ουισκάκι...είναι τσιτωμένος...τον πνίγει η "καπιταλιστική" γραβάτα του.

                                             ......................................

Αργότερα, το ίδιο βράδυ, κατά την επιστροφή, ένιωθα το δεξί μου χέρι να πονάει από τις αγκωνιές της γυναίκας μου...

- Δεν γίνεται μια φορά, μια φορά να κρατήσεις κλειστό το στόμα σου...τι θέλεις...να μη μας μιλάει κανένας στο τέλος;

Δεν είπα τίποτα. Έκανε ψύχρα...σήκωσα το βλέμμα μου στον ουρανό...το φεγγάρι έπαιζε κρυφτούλι με τα σύννεφα. Μου φάνηκε πως είδα το πρόσωπο του πατέρα μου να μού χαμογελάει...


////////////////////////////////////////////////////

Τρύφωνας Παπαλεωνίδας

////////////////////////////////////////////////////

Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου 2024

Σήμερα που γιορτάζω

 




Σήμερα που γιορτάζω

να ΄ναι οι ώρες οι πολλές

στου λόφου σήμαντρο

χαρές

τις ανεμώνες κοίτα

δες

σα γαλανόλευκο καράβι

ταξίδι ήλιου από τον Άδη

και σαν μας φτάσαν 

οι φωτιές

εκεί στου δρόμου τα μισά

εμείς και μόνο εμείς

οι νικητές


Και στο Milano

στη Firenze

πάλι χθες

και μια στο Menzingen

στο Ζug

οι νέες οι φωλιές

θέλει ανάστημα ψυχής

επί ασπαλάθων

να διαβείς

κι όσο τα δάκρυα κρατείς

στην άκρη εσύ

να μη σταθείς

με τη φωτιά να προχωρείς



Σήμερα που γιορτάζω

την ιστορία

ξαναγράφω

Περσέας Μακεδόνας

στιβαρός

ο Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος

δεν είναι κραταιός

κι αν το αδύνατο

χορεύει και γελά

με τη γροθιά

τη καλοσύνη

προσκυνά

όλα του νου και της ψυχής

τα φωτεινά

μικρά παιδιά

της άνοιξης

η αγκαλιά

και σαν μας φτάσαν 

οι φωτιές

εκεί στου δρόμου τα μισά

εμείς και μόνο εμείς

οι νικητές


//////////////////////////////////////////////////////////////

Τρύφωνας Παπαλεωνίδας

//////////////////////////////////////////////////////////////



Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου 2024

Το καταφύγιο που φθονούμε

 




Οι μέρες φωτίζονται από τους στίχους, όπως οι νύχτες απ’ τους φάρους.

Τότε γιατί το χάσμα μεγαλώνει;

Γιατί;

Το χάσμα ανάμεσα στους ποιητές και στην ίδια τη κοινωνία..

Ο ποιητής ιδιωτεύει, γράφει πια για τα δικά του πάθη κι έτσι η ποίηση ματώνει, με άσφαιρα πυρά η μάχη της .

Γιατί η ποίηση είναι τα πάθη του κόσμου, είναι κελάηδισμα που δεν εξηγείται όπως έλεγε ο Βαλερύ, είναι εκείνη που χρεώνεται με τόκους υπερημερίας για τον πόνο των άλλων, όπως έλεγε ο Μαγιακόφσκι.

Ο εκφυλισμός της, η απουσία της από τα μετερίζια των αγώνων για ένα καλύτερο αύριο είναι χαίνουσα πληγή..

Η αμορφωσιά του κόσμου είναι χαίνουσα πληγή..

Παραφράζοντας τη Λένα Παπά, θα λέγαμε ότι η καλοπέραση, ο ιδιωτικός βίος, η εξιδανίκευση της ατομικότητας, η αλλοτρίωση μέσα από την στρεβλή χρήση της τεχνολογίας, η ύφεση των ανθρωπιστικών σπουδών είναι μαχαιριά στης ποίησης το κρουστό κορμί.

Έτσι, οι φονιάδες καιροί επιστρέφουν και ρόδινα μωρά δεν γεννιούνται σε μέλλον μ΄ αστέρια αλλά ισχνά, σκελετωμένα μωρά σε βάρκες που βουλιάζουν πνίγοντάς τα μαζί με τα αστέρια.

Στης ποίησης το κρουστό κορμί, της αδιαφορίας και της αμάθειας η μαχαιριά δεν αναβλύζει ευωδιές φιλιών και μουσική.

Ο γυμνός κι έρημος ετούτος κόσμος πιότερο γυμνός κι έρημος γίνεται.


/////////////////////////////////////////////

Τρύφωνας Παπαλεωνίδας

/////////////////////////////////////////////


Τετάρτη 4 Σεπτεμβρίου 2024

Νιώσε...


Diego Rodríguez de Silva y Velázquez

Las Meninas, 1656/57, Prado, Η Βασιλική Οικογένεια ή Οι Δεσποινίδες των Τιμών.



 Όταν η πραγματικότητα ανατρέπεται και νοηματοδοτείται με διαφορετική πυξίδα..

Όταν ανυψωνόμαστε από το επίπεδο των χαμηλών ενστίκτων στο επίπεδο του πνεύματος...

Όταν το καράβι της ύπαρξης μας δεν προσκρούει στα βράχια της ευτέλειας και της χαμέρπειας γιατί υπάρχει ένας «φάρος» ανθρωπισμού, εξευγενισμού, καλλιέργειας και αισθητικής...

Όταν μέσω της Τέχνης μάς προσφέρεται το «κρασί» της γνώσης και το εισιτήριο σε ένα κόσμο γεμάτο φως...

Τότε υπάρχει ελπίδα...

Όσο οι ανθρωπιστικές σπουδές βρίσκονται σε ύφεση οι άνθρωποι θα παραμένουν μορφωμένα κι εξειδικευμένα όντα πλην όμως τεχνολογικά ντουβάρια κι απολίτιστα ζώα.

Δώσε marketing και management, web application, πληροφορική και business administration αλλά πιες κι ένα ποτήρι κρασί με τον Σολωμό, τον Καβάφη, τον Καζαντζάκη, τον Ελύτη, τον Παρθένη,τον Γκίκα, τον Εγγονόπουλο, αφουγκράσου και στοχάσου, γέμισε τη φαρέτρα σου με λογοτεχνία, ποίηση, εικαστικά, νιώσε ξανά τη μυρωδιά από αληθινό χαρτί και μελάνι και στάξε λίγο Αιγαίο στη ψυχή σου.

Σάββατο 31 Αυγούστου 2024

Ο κυρ-Ανέστης

 




Δεν πάει κάτω η μπουκιά

η σύνταξη μια τόση δα σταλιά

σειρήνες που τον πήγαν μακριά

και λόγια που πίστεψε πολλά.

Για ένα πράσινο κήπο κάποτε ξεκίνησε

μυριόπαθος ο βίος σαν μούχρωμα κακό αρχίνησε.

Στη βάλτα τσάπισε αμούστακο παιδί

και στα καπνά στη Ξάνθη

στου χρόνου το γιαπί.

Τα χέρια ροζιασμένα και φθηνός παράς

ετούτη η πατρίδα δεν ήτανε για μας.

Στο Γκελζενκίρχεν ένα κρύο πρωϊνό κατάκρυο

με τον ήλιο πίσω μίλια τον ελληνικό...

Καπνός από το φουγάρο μονάχα μαύρος βγαίνει

καπνός του τρένου

της ξενιτιάς καημός

η φάμπρικα δεν μπόρεσε ποτέ να περιμένει.

Σαν στα πίσω γύρισε

στην όψη αλλαγμένος

χέρια και πόδια πλήγιασε

εδώ πάλι εργάτης

για πάντα ριζωμένος.

Κατεβασιές σαν έβαλε ο άγριος χειμώνας

ο κυρ-Ανέστης πάλι του κάκου θα προσμένει

ν΄ ανθίσουνε οι μυγδαλιές

κι ολόφυτος ροδώνας.

Τα χρόνια τώρα πέρασαν

η αστροφεγγιά είναι λίγο λυπημένη

για το αμούστακο παιδί που έγινε άντρας θεριστής

για τη χαρά που μάτωσε του χρόνου ο χαλαστής.

Σαν λιόγερμα γαρυφαλλένιο

σαν ένα μάγουλο

από δάκρυα μουσκεμένο...

Τώρα ο κυρ-Ανέστης

κάθεται σκυφτός

στο δείλι της ζωής

λίγη χαρά να στάξει

να του δίνανε μια στάλα φως...

Δεν πάει κάτω η φτωχική μπουκιά

η σύνταξη μια τόση δα σταλιά...

Για ένα πράσινο κήπο κάποτε ξεκίνησε

τον γητευτή τον χρόνο αντάμωσε

μα τη γητειά στερήθηκε.

Τα χέρια ροζιασμένα και φθηνός παράς

ετούτη η πατρίδα δεν ήτανε για μας...


///////////////////////////////////////////////////

Τρύφωνας Παπαλεωνίδας

//////////////////////////////////////////////////


Οδός Σίνα, αριθμός 31 ( I.F.A. )

  ///////////////////////////////////////////////////////////////   Γράφει ο Τρύφωνας Παπαλεωνίδας /////////////////////////////////////////...